Hoe presteert een bedrijf en hoe kan het de winstgevendheid verhogen? In dit artikel duiken we in de wereld van de hefboomwerking, een cruciaal concept in bedrijfseconomie, verslaggeving, en specifiek binnen het domein van jaarrekeninganalyse. We zullen de verschillende soorten hefboomwerking, de berekeningen erachter, en de risico’s en voordelen die eraan verbonden zijn, onderzoeken. Met heldere uitleg, sprekende voorbeelden en praktische tips helpen we je dit complexe materie beter te begrijpen.

Inhoudsopgave

• Wat is Hefboomwerking?
• Soorten Hefboomwerking
  • Financiële Hefboomwerking
  • Operationele Hefboomwerking
  • Gecombineerde Hefboomwerking
• Berekening van Hefboomwerking
  • Financiële Hefboomwerking Ratio
  • Operationele Hefboomwerking Ratio
  • Gecombineerde Hefboomwerking Ratio
• Risico’s en Voordelen van Hefboomwerking
• Praktische Toepassingen
• Conclusie

Wat is Hefboomwerking?

Hefboomwerking, in de context van bedrijfseconomie en verslaggeving, verwijst naar het gebruik van vaste kosten (zowel operationele als financiële) om de potentiële rendementen op het eigen vermogen te vergroten. Het idee is dat het gebruik van vreemd vermogen (schulden) of vaste operationele kosten kan leiden tot een grotere winst per aandeel of een hoger rendement op investering, mits het bedrijf voldoende inkomsten genereert om deze kosten te dekken.

Denk bijvoorbeeld aan een wip. Met een klein beetje druk kan je aan de ene kant een veel zwaarder gewicht aan de andere kant omhoog brengen. De wip is de hefboom. In de bedrijfswereld is de hefboom de schuld (vreemd vermogen) of zijn het de vaste kosten.

Soorten Hefboomwerking

Er zijn hoofdzakelijk drie soorten hefboomwerking:

Financiële Hefboomwerking

Financiële hefboomwerking ontstaat door het gebruik van schulden (vreemd vermogen) om een bedrijf te financieren. Door schulden te gebruiken, kan een bedrijf investeringen doen die anders buiten bereik zouden liggen. Het risico is dat rentebetalingen vaste kosten zijn die betaald moeten worden, ongeacht de winstgevendheid. Een hoge schuldgraad verhoogt het financiële risico van een onderneming.

• Voordeel: Potentieel Hoger rendement op eigen vermogen (ROE)
• Nadeel: Verhoogd financieel risico door vaste rentebetalingen.

Operationele Hefboomwerking

Operationele hefboomwerking ontstaat door het gebruik van vaste operationele kosten in verhouding tot variabele kosten. Een bedrijf met hoge vaste kosten (zoals afschrijvingen op machines) heeft een hoge operationele hefboom. Een kleine verandering in de omzet kan leiden tot een grotere verandering in de winst.

• Voordeel: Hogere winstgroei bij omzetstijging.
• Nadeel: Lagere winst of zelfs verlies bij omzetdaling.

Gecombineerde Hefboomwerking

Gecombineerde hefboomwerking is het resultaat van het effect van zowel financiële als operationele hefboomwerking. Het combineert dus de risico’s en voordelen van beide. Een bedrijf met zowel hoge vaste kosten als een hoge schuldgraad heeft een zeer hoge gecombineerde hefboomwerking.

• Voordeel: Maximale winstgroei bij omzetstijging.
• Nadeel: Hoog risico op faillissement bij omzetdaling.

Berekening van Hefboomwerking

Verschillende ratio’s helpen bij het meten van de mate van hefboomwerking.

Financiële Hefboomwerking Ratio

Een veelgebruikte maatstaf is de Debt-to-Equity ratio (Verhouding vreemd vermogen / eigen vermogen). Deze ratio geeft aan hoeveel schuld een bedrijf gebruikt ten opzichte van het eigen vermogen. Een hoge ratio duidt op een hoge financiële hefboomwerking.

Formule: Debt-to-Equity Ratio = Totale Schulden / Totaal Eigen Vermogen

Operationele Hefboomwerking Ratio

De Degree of Operating Leverage (DOL) meet de gevoeligheid van de EBIT (Earnings Before Interest and Taxes) voor veranderingen in de omzet.

Formule: DOL = (Omzet – Variabele Kosten) / EBIT

Gecombineerde Hefboomwerking Ratio

De Degree of Combined Leverage (DCL) meet de gevoeligheid van de winst per aandeel (EPS) voor veranderingen in de omzet. Het is het product van de DOL en de Degree of Financial Leverage (DFL).

Formule: DCL = DOL * DFL

Risico’s en Voordelen van Hefboomwerking

Hefboomwerking kan zowel voordelen als risico’s met zich meebrengen:

• Voordelen:
  • Hogere potentiële rendementen op eigen vermogen.
  • Mogelijkheid om grotere investeringen te financieren.
  • Belastingvoordelen (rente is vaak aftrekbaar).
• Risico’s:
  • Verhoogd financieel risico bij tegenvallende resultaten.
  • Vaste kosten (rente, afschrijving) blijven bestaan, ongeacht de omzet.
  • Hogere kans op faillissement bij hoge schulden en/of omzetdaling.

Praktische Toepassingen

In de praktijk wordt hefboomwerking gebruikt bij:

• Vastgoed investeringen: Door een hypotheek (schuld) te gebruiken, kan een belegger een groter pand kopen.
• Aandelen kopen met marge: Een belegger leent geld om aandelen te kopen, waardoor de potentiële winst (maar ook het risico) vergroot.
• Bedrijfsuitbreiding: Een bedrijf leent geld om nieuwe machines te kopen of een nieuwe vestiging te openen.

Conclusie

Hefboomwerking is een krachtig instrument dat, mits goed beheerd, de winstgevendheid van een bedrijf kan vergroten. Het is echter cruciaal om de risico’s die eraan verbonden zijn te begrijpen en een weloverwogen beslissing te nemen over het gebruik van hefboomwerking. Analyse van de verschillende hefboomratio’s is essentieel voor het beoordelen van de financiële gezondheid en de risicobereidheid van een bedrijf.

In de context van verslaggeving en jaarrekeninganalyse stelt het begrijpen van hefboomwerking je in staat om de risico’s en kansen die voor een bedrijf liggen beter in te schatten en daardoor een beter gefundeerd oordeel te vormen over de waarde en het potentieel van een onderneming.

Bekijk de uitlegvideo

Bekijk de andere onderwerpen uit hoofdstuk Verslaggeving

• Jaarverslag
• Financiële kengetallen
• DuPont schema