Hoe schat je de financiële toekomst van een bedrijf in, en hoe zorg je ervoor dat je niet voor verrassingen komt te staan? In dit artikel duiken we in de wereld van begrotingen, een essentieel instrument binnen het vak Bedrijfseconomie. Of je nu een student bent die zich voorbereidt op een tentamen of gewoon je kennis wilt opfrissen, we loodsen je door de belangrijkste aspecten van begrotingen, specifiek binnen de context van financieel beleid en het vastleggen van financiële en niet-financiële informatie.

Inhoudsopgave

• Wat is een begroting?
• Waarom zijn begrotingen belangrijk?
• Verschillende soorten begrotingen
  • Omzetbegroting
  • Inkoopbegroting
  • Kostenbegroting
  • Liquiditeitsbegroting
  • Resultatenbegroting
• Het begrotingsproces
• Begrotingscontrole: Afwijkingen analyseren
• Voorbeeld van een eenvoudige begroting
• Valkuilen bij het opstellen van begrotingen
• Begrotingen vs. andere financiële instrumenten
• Conclusie

Wat is een begroting?

Een begroting is een gedetailleerde schatting van de verwachte inkomsten en uitgaven van een organisatie over een bepaalde periode, meestal een jaar. Het is eigenlijk een financieel plan dat aangeeft hoe het bedrijf zijn middelen wil inzetten om zijn doelen te bereiken. Begrotingen zijn cruciaal voor:

• Planning
• Coördinatie
• Beoordeling van prestaties
• Besluitvorming

Waarom zijn begrotingen belangrijk?

Begrotingen spelen een essentiële rol in het financiële beheer van een organisatie. Ze bieden:

• Een kader voor planning: Ze dwingen management om na te denken over de toekomst en strategische doelen te formuleren en te kwantificeren.
• Coördinatie tussen afdelingen: Begrotingen stimuleren de samenwerking tussen verschillende afdelingen om ervoor te zorgen dat iedereen op dezelfde pagina zit wat betreft de financiële doelen.
• Prestatie-evaluatie: Begrotingen dienen als benchmark om de daadwerkelijke prestaties te vergelijken en eventuele afwijkingen te identificeren.
• Controle: Door het vergelijken van de begroting met de werkelijke cijfers ontstaat controle en inzicht, waardoor bijsturing mogelijk is.

Verschillende soorten begrotingen

Er zijn verschillende soorten begrotingen, elk met een specifiek doel en focus. Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende:

Omzetbegroting

De omzetbegroting schat de totale verwachte verkopen (in geld) over een bepaalde periode. Factoren die de omzetbegroting beïnvloeden zijn onder meer:

• Verwachte vraag
• Prijsstrategieën
• Marketingcampagnes
• Economische omstandigheden

Inkoopbegroting

De inkoopbegroting (ook materialenbegroting genoemd) bepaalt de hoeveelheid en de kosten van de materialen die nodig zijn om de verwachte omzet te realiseren. Hierbij wordt rekening gehouden met:

• De verwachte productie
• De voorraadniveaus
• De prijs van de materialen

Kostenbegroting

De kostenbegroting omvat alle kosten die niet direct gerelateerd zijn aan de productie van goederen of diensten, zoals:

• Salarissen
• Huur
• Marketingkosten
• Administratiekosten

Liquiditeitsbegroting

Deze begroting schat de verwachte inkomsten en uitgaven van contant geld (liquiditeit) over een bepaalde periode. Het is belangrijk voor het beheren van de cashflow en ervoor te zorgen dat het bedrijf voldoende geld heeft om zijn verplichtingen na te komen.

• Ontvangsten van verkopen
• Betalingen aan leveranciers
• Salarisbetalingen
• Aflossingen van leningen

Resultatenbegroting

De resultatenbegroting (ook wel winst- en verliesbegroting genoemd) geeft een overzicht van de verwachte inkomsten, kosten en winst over een bepaalde periode. Het combineert de informatie uit de omzetbegroting, inkoopbegroting en kostenbegroting.

Het begrotingsproces

Het opstellen van een begroting is een proces dat doorgaans verschillende stappen omvat:

1. Doelstellingen vaststellen: Definieer de strategische doelen van de organisatie.
2. Verzamelen van informatie: Verzamel relevante historische gegevens, marktonderzoek en prognoses.
3. Opstellen van de begroting: Stel de verschillende begrotingen op (omzet, inkoop, kosten, etc.).
4. Review en goedkeuring: Laat de begroting beoordelen en goedkeuren door het management.
5. Implementatie: Implementeer de begroting en gebruik deze als leidraad voor de dagelijkse activiteiten.
6. Monitoring en evaluatie: Volg de prestaties en vergelijk deze met de begroting. Analyseer eventuele afwijkingen en neem corrigerende maatregelen.

Begrotingscontrole: Afwijkingen analyseren

Begrotingscontrole is het proces van het vergelijken van de werkelijke resultaten met de begrote resultaten. Het doel is om afwijkingen te identificeren en te begrijpen, zodat corrigerende maatregelen kunnen worden genomen. Afwijkingen kunnen positief (beter dan begroot) of negatief (slechter dan begroot) zijn.

• Analyse: Onderzoek de oorzaken van de afwijkingen. Waren de verkoopcijfers hoger of lager dan verwacht? Zijn de kosten gestegen?
• Actie: Neem corrigerende maatregelen om negatieve afwijkingen te corrigeren en positieve afwijkingen verder te benutten. Dit kan inhouden dat je de verkoopprijzen aanpast, de kosten verlaagt of de productie efficiënter maakt.

Voorbeeld van een eenvoudige begroting

Hier een vereenvoudigd voorbeeld van een resultatenbegroting voor een klein bedrijf, “Bakker Bart”:

Deze tabel geeft een helder overzicht van de verwachte financiële performance van Bakker Bart.

Valkuilen bij het opstellen van begrotingen

Hoewel begrotingen cruciaal zijn, zijn er enkele valkuilen waar je op moet letten:

• Overoptimistische schattingen: Verwacht niet dat alles perfect zal verlopen.
• Gebrek aan flexibiliteit: Houd rekening met veranderingen in de markt en de economie.
• Onvoldoende betrokkenheid van het personeel: Betrek medewerkers bij het opstellen van de begroting om draagvlak te creëren.
• Te veel focus op besparingen: Bespaar niet ten koste van de kwaliteit of de klanttevredenheid.

Begrotingen vs. andere financiële instrumenten

Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen begrotingen en andere financiële instrumenten, zoals:

• Financiële prognoses: Voorspellingen van toekomstige financiële prestaties, vaak over een langere periode dan begrotingen.
• Businessplannen: Uitgebreide documenten die alle aspecten van een bedrijf beschrijven, inclusief de financiële strategie.
• Jaarrekeningen: Een samenvatting van de werkelijke financiële prestaties van een bedrijf over een bepaalde periode.

Conclusie

Begrotingen zijn een onmisbaar instrument voor een effectief financieel beleid. Door middel van planning, coördinatie, prestatie-evaluatie en controle stellen ze een organisatie in staat om haar financiële doelen te bereiken. Een goed opgestelde en gecontroleerde begroting is een krachtig instrument dat, mits goed gebruikt, de kans op succes aanzienlijk vergroot. Door de verschillende soorten begrotingen te begrijpen, het begrotingsproces te volgen en de valkuilen te vermijden, kunnen bedrijven hun financiële prestaties aanzienlijk verbeteren.

Bekijk de uitlegvideo

Bekijk de andere onderwerpen uit hoofdstuk Financieel beleid

• Kosten, opbrengsten, uitgaven en ontvangsten
• Intro balans en btw
• Winst- en verliesrekening
• Niet-financiële informatie
• Break-even punt
• Kostenberekening btw
• Gerealiseerde en begrote bedrijfsresultaat
• Voorraadwaardering
• Winstverdeling
• Het gerealiseerde en begrote bedrijfsresultaat
• Verschillenanalyse