Hoe kunnen bedrijven zich beschermen tegen wisselende prijzen en hoe kunnen beleggers speculeren op toekomstige ontwikkelingen? In dit artikel duiken we in de wereld van opties en termijncontracten—instrumenten die een cruciale rol spelen in de financiële strategie van bedrijven en beleggers. Met duidelijke uitleg, relevante voorbeelden en praktische tips helpen we je deze complexe materie beter te begrijpen.

Inhoudsopgave

Wat zijn Opties en Termijncontracten?

Opties en termijncontracten zijn derivaten. Dit betekent dat hun waarde is afgeleid van de waarde van een onderliggend actief, zoals aandelen, obligaties, valuta’s of grondstoffen. Ze worden gebruikt voor verschillende doeleinden, waaronder:

• Risicoafdekking (Hedging): Om risico’s te verminderen door een tegenovergestelde positie in te nemen.
• Speculatie: Om te profiteren van verwachte prijsbewegingen.
• Arbitrage: Om te profiteren van kleine prijsverschillen op verschillende markten.

Werking van Opties

Een optie geeft de koper het recht, maar niet de verplichting, om een onderliggend actief te kopen (call optie) of verkopen (put optie) tegen een vooraf bepaalde prijs (uitoefenprijs) binnen een bepaalde periode (expiratie). De verkoper van de optie heeft de verplichting om te leveren of te kopen als de koper zijn recht uitoefent.

Call Opties

Een call optie geeft de koper het recht om een onderliggend actief te kopen tegen een bepaalde prijs. Beleggers kopen call opties als ze verwachten dat de prijs van het onderliggende actief zal stijgen.

Put Opties

Een put optie geeft de koper het recht om een onderliggend actief te verkopen tegen een bepaalde prijs. Beleggers kopen put opties als ze verwachten dat de prijs van het onderliggende actief zal dalen.

Premie, Uitoefenprijs en Expiratie

• Premie: De prijs die de koper betaalt aan de verkoper voor de optie.
• Uitoefenprijs (Strike Price): De prijs waartegen de koper het recht heeft om het onderliggende actief te kopen of verkopen.
• Expiratie (Expiration Date): De datum waarop de optie verloopt. Na deze datum is de optie waardeloos.

Werking van Termijncontracten

Een termijncontract (future) is een overeenkomst om een onderliggend actief te kopen of verkopen op een bepaalde datum in de toekomst tegen een vooraf bepaalde prijs. Anders dan bij opties, hebben beide partijen een verplichting: de koper moet het actief kopen en de verkoper moet het actief leveren.

Long en Short Posities

• Long positie: De koper van een termijncontract heeft een long positie en profiteert als de prijs van het onderliggende actief stijgt.
• Short positie: De verkoper van een termijncontract heeft een short positie en profiteert als de prijs van het onderliggende actief daalt.

Futures op Grondstoffen en Indices

Termijncontracten bestaan op verschillende onderliggende waarden:

• Grondstoffen: Termijncontracten worden veel gebruikt op grondstoffen zoals olie, goud, landbouwproducten.
• Indices: Er bestaan ook termijncontracten op aandelenindices zoals de AEX of de S&P 500.

Marge en Afwikkeling

• Marge: Om te handelen in termijncontracten moet een belegger een marge aanhouden (een soort onderpand).
• Afwikkeling: Afwikkeling kan contant of door levering van het onderliggende actief. Veel contracten worden echter voor de expiratiedatum gesloten door een tegenovergestelde positie in te nemen.

Gebruik van Opties en Termijncontracten

Hedging (Risicoafdekking)

Bedrijven en beleggers gebruiken opties en termijncontracten om risico’s af te dekken. Bijvoorbeeld:

• Een luchtvaartmaatschappij kan termijncontracten gebruiken om de prijs van kerosine vast te leggen.
• Een belegger kan put opties kopen om zijn aandelenportefeuille te beschermen tegen een daling van de aandelenkoersen.

Speculatie

Speculanten gebruiken opties en termijncontracten om te profiteren van verwachte prijsbewegingen. Door het hefboomeffect kunnen ze met een relatief kleine investering een potentieel groot rendement behalen, maar ook een groot verlies lijden.

Arbitrage

Arbitrageurs profiteren van prijsverschillen tussen verschillende markten. Bijvoorbeeld, een arbitrageur kan een termijncontract kopen op de ene beurs en tegelijkertijd verkopen op een andere beurs, om zo een risicoloze winst te behalen.

Risico’s van Opties en Termijncontracten

Hefboomeffect

Opties en termijncontracten hebben een hefboomeffect, wat betekent dat een kleine prijsverandering van het onderliggende actief kan leiden tot een grote winst of verlies. Dit maakt ze risicovoller dan beleggen in het onderliggende actief zelf.

Tijdswaarde

Opties hebben een tijdswaarde, die afneemt naarmate de expiratiedatum nadert. Als de prijs van het onderliggende actief niet voldoende beweegt, kan de optie waardeloos worden op de expiratiedatum.

Marktrisico

De waarde van opties en termijncontracten is afhankelijk van de prijs van het onderliggende actief. Onverwachte gebeurtenissen kunnen leiden tot grote prijsbewegingen, waardoor beleggers aanzienlijke verliezen kunnen lijden.

Wet- en Regelgeving omtrent Opties en Termijncontracten

De handel in opties en termijncontracten is onderworpen aan strenge wet- en regelgeving om de integriteit van de markt te waarborgen en beleggers te beschermen. Voorbeelden hiervan zijn de Wet op het financieel toezicht (Wft) en de regels van de toezichthouder, Autoriteit Financiële Markten (AFM).

Conclusie

Opties en termijncontracten zijn complexe financiële instrumenten die bedrijven en beleggers kunnen gebruiken voor risicoafdekking, speculatie en arbitrage. Het is essentieel om de werking, de risico’s en de wet- en regelgeving te begrijpen voordat je in deze instrumenten investeert. Vanwege het hefboomeffect en de complexe aard zijn ze niet geschikt voor elke belegger en vereisen ze een grondige kennis en ervaring van de financiële markten.

Bekijk de uitlegvideo

Bekijk de andere onderwerpen uit hoofdstuk Investeren en Financieren

• Financiering en vermogensmarkt
• Toezichthouders op de vermogensmarkt
• De effectenbeurs, beurskoers en koersbepalende factoren
• Aandelenkapitaal
• Vreemd vermogen
• Risicomanagement
• Netto Contante Waardemethode