Hoe ingrijpend een scheiding kan zijn, staat buiten kijf. Niet alleen op emotioneel vlak, maar zeker ook financieel. In dit artikel duiken we diep in de financiële gevolgen van een scheiding, relevant voor het vak Bedrijfseconomie, het hoofdstuk “Van persoon naar rechtspersoon” en specifiek het onderdeel “Persoonlijke financiële zelfredzaamheid”. Of je nu student bent die zich voorbereidt op een toets, of gewoon meer wilt weten over dit belangrijke onderwerp, we voorzien je van de nodige informatie.

Inhoudsopgave

• Inleiding
• Verdeling van het Vermogen
• Alimentatie: Partner- en Kinderalimentatie
• De Eigen Woning en Scheiding
• Pensioen en Scheiding
• Schulden en Verantwoordelijkheid
• Financiële Implicaties voor de Ondernemer
• Financiële Planning na Scheiding
• Conclusie

Inleiding

Een scheiding is een complexe gebeurtenis met verstrekkende gevolgen. Naast de emotionele impact zijn er aanzienlijke financiële consequenties. Dit artikel belicht de belangrijkste financiële aspecten waarmee je te maken krijgt tijdens en na een scheiding, van de verdeling van bezittingen tot de verantwoordelijkheid voor schulden.

Verdeling van het Vermogen

Bij een scheiding moet het gezamenlijke vermogen verdeeld worden. Dit kan inhouden:

• Bankrekeningen: Saldi op spaar- en betaalrekeningen worden verdeeld.
• Beleggingen: Aandelen, obligaties en andere beleggingen worden verdeeld of verkocht en de opbrengst verdeeld.
• Roerende goederen: Meubels, auto’s en andere persoonlijke bezittingen verdeeld worden.

De manier waarop het vermogen verdeeld wordt, hangt af van de huwelijkse voorwaarden (indien aanwezig) of de wettelijke gemeenschap van goederen.

Huwelijkse Voorwaarden

Huwelijkse voorwaarden (of partnerschapsvoorwaarden bij een geregistreerd partnerschap) bepalen hoe het vermogen verdeeld wordt bij een scheiding. Deze voorwaarden kunnen een grote invloed hebben op de financiële afwikkeling.

Gemeenschap van Goederen

Als er geen huwelijkse voorwaarden zijn, geldt de wettelijke gemeenschap van goederen. Dit betekent dat alle bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk zijn opgebouwd, in principe gelijk verdeeld worden. Dit kan verschillen als het gaat om geërfde bezittingen of schenkingen met een uitsluitingsclausule.

Alimentatie: Partner- en Kinderalimentatie

Alimentatie is een periodieke betaling die een ex-partner (partneralimentatie) of de ouders (kinderalimentatie) aan elkaar of aan het kind moeten betalen na een scheiding.

Partneralimentatie

Partneralimentatie is bedoeld om de ex-partner die na de scheiding niet in staat is om volledig in zijn of haar eigen onderhoud te voorzien, financieel te ondersteunen. De hoogte en duur van de partneralimentatie worden bepaald door verschillende factoren, zoals:

• Het inkomen van beide partners tijdens het huwelijk.
• De behoefte van de alimentatiegerechtigde.
• De draagkracht van de alimentatieplichtige.
• De duur van het huwelijk.

Kinderalimentatie

Kinderalimentatie is bedoeld om de kosten van de verzorging en opvoeding van de kinderen te dekken. De hoogte van de kinderalimentatie wordt bepaald door:

• De behoefte van het kind, afhankelijk van de leeftijd en leefstijl.
• De draagkracht van beide ouders.
• De verdeling van de zorgtaken.

De Eigen Woning en Scheiding

De eigen woning is vaak een van de grootste bezittingen en een belangrijke factor bij de financiële afwikkeling van een scheiding. Er zijn verschillende scenario’s mogelijk:

• Verkoop van de woning: De woning wordt verkocht en de opbrengst (na aftrek van de hypotheek) wordt verdeeld.
• Overname van de woning: Eén van de partners neemt de woning over. De overnemende partner moet de andere partner uitkopen. De hypotheek moet dan op naam van de overnemende partner komen.
• Samen eigenaar blijven: Beide partners blijven gezamenlijk eigenaar van de woning, bijvoorbeeld totdat de kinderen ouder zijn. Dit is vaak een tijdelijke oplossing.

De beslissing over de eigen woning heeft belangrijke fiscale gevolgen, zoals de hypotheekrenteaftrek.

Pensioen en Scheiding

Bij een scheiding is het belangrijk om de pensioenrechten te verdelen. De Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding (WVPS) regelt de verdeling van het ouderdomspensioen dat is opgebouwd tijdens het huwelijk. Het partnerpensioen (nabestaandenpensioen) is vaak niet verdeelbaar, maar er zijn uitzonderingen.

Verevening van Pensioenrechten

De WVPS bepaalt dat het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen in principe gelijk verdeeld wordt. Dit betekent dat beide partners recht hebben op de helft van het pensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Dit moet vaak apart worden aangevraagd bij de pensioenuitvoerder.

Schulden en Verantwoordelijkheid

Net als bezittingen moeten ook schulden verdeeld worden bij een scheiding. De verantwoordelijkheid voor de schulden hangt af van de huwelijkse voorwaarden en de aard van de schuld. Schulden aangegaan tijdens het huwelijk vallen doorgaans onder de gemeenschap van goederen, tenzij anders is overeengekomen.

Financiële Implicaties voor de Ondernemer

Voor ondernemers kan een scheiding extra complex zijn. De waarde van de onderneming moet worden vastgesteld en mogelijk worden verdeeld. Dit kan grote gevolgen hebben voor de continuïteit van het bedrijf.

• Waardebepaling onderneming: Een onafhankelijke waardebepaling is essentieel om de eerlijke waarde van de onderneming vast te stellen.
• Uitkopen partner: De ondernemer kan ervoor kiezen om de ex-partner uit te kopen en de volledige zeggenschap over de onderneming te behouden.
• Verdeling van aandelen: In sommige gevallen worden de aandelen verdeeld, wat de controle over de onderneming kan beïnvloeden.

Financiële Planning na Scheiding

Na een scheiding is het cruciaal om een nieuwe financiële planning te maken. Dit omvat:

• Budgettering: Een gedetailleerd overzicht van inkomsten en uitgaven om de financiële situatie in kaart te brengen.
• Schuldenbeheer: Afspraken over de afbetaling van schulden en het voorkomen van nieuwe schulden.
• Sparen en investeren: Het opbouwen van een nieuwe buffer voor toekomstige financiële behoeften.
• Pensioenopbouw: Zorgen voor voldoende pensioenopbouw, met name als de partneralimentatie eindigt.

Conclusie

Een scheiding heeft aanzienlijke financiële gevolgen. Het is essentieel om goed geïnformeerd te zijn over de verdeling van vermogen, alimentatie, de eigen woning, pensioenrechten en schulden. Financieel advies en juridische bijstand kunnen helpen om de financiële afwikkeling van een scheiding zo goed mogelijk te regelen. Door een gedegen financiële planning te maken, kan men een solide basis leggen voor de toekomst. Het is belangrijk om tijdig professionele hulp in te schakelen, want elke situatie is uniek en vereist een persoonlijke aanpak.

Bekijk de uitlegvideo

Bekijk de andere onderwerpen uit hoofdstuk Van persoon naar rechtspersoon

• Sparen
• Opleiding en verzekeren
• Lenen
• Interest (enkelvoudig en samengesteld)
• Vermogenstitels
• Huis kopen vs. huren
• Individuele samenlevingsvormen
• Loondienst vs. ondernemerschap
• Ondernemingsplan
• Rechtspersonen
• Structuur en beëindiging organisatie
• Organisatie en de maatschappij
• Interest (reeks gelijke bedragen)
• Schenken
• Erven
• Causation en effectuation